Siber zorbalığın ne olduğuna geçmeden, önce bu şiddet türünün köküne, yani zorbalık nedir ona bakalım; Zorbalık kişinin statü, ekonomik ya da fiziksel olarak kendisini üstün gördüğü durumlarda yine bu özelliklerine bakarak daha aşağıda gördüğü insana ya da hayvana yaptığı fiziksel, psikolojik zarar verecek eylem ve sözlerde bulunmasına denir. İnsanların hayvanlara uyguladığı zorbalıklar dışında, en çok okul, iş ve günümüz dünyasında da sosyal medyada uygulanmaktadır. Sosyal medyada küfür, hakaret, aşağılama yoluyla yapılan zorbalığa siber zorbalık adı verilmiştir.
PEKİ NEDİR BU SİBER ZORBALIK?
Sosyal medyada küfür, hakaret, aşağılama yoluyla gerçekleştirilen eyleme siber zorbalık adı verilmiştir. En kısa açıklaması ile teknoloji aracılığıyla, karşı tarafı kötü hissettirmek, aşağı çekmek için yapılan ve sürekli tekrarlanan eylemlere denilebilir. Mağdurun kişisel hesaplarına ulaşmasını engellemek fotoğraflarını kullanmak, şifre yada kişisel bilgilerini ele geçirmek yoluyla da yapılabilmektedir.
Teknoloji iletişimi ve bilgiye ulaşmayı kolaylaştırırken, hayatımıza da bir çok olumsuz terimler kattı. Bunlardan birisi de ne yazık ki siber zorbalık adı verilen psikolojik şiddet türüdür. Siber zorbalığa en çok maruz kalan grup çocuklar ve ergin yaştakilerdir. Araştırmalara göre, her 4 çocuktan 1’i siber zorbalığa maruz kalırken, her 6 çocuktan 1’i de bilerek yada bilmeyerek siber zorbalık eyleminde bulunuyor. Özellikle çocuklar ve gençler üzerinde büyük bir yıkım etkisi oluşturan siber zorbalık, maalesef bu yaş gruplarının sosyal, aile ve eğitim hayatlarına olumsuz bir şekilde yansıyor. Bilinen zorbalık eyleminin aksine siber zorbalığın fiziksel güç ve ya yüz yüze iletişime gerek olmaksızın yapılabiliyor oluşu, mağduru her an ulaşılabilir kılıyor. Sosyal medya platformları aracılığıyla kişiyi utandırmak, hedef göstermek, tehdit/taciz etmek siber zorbalığın uygulanış biçimleri arasında. Bu eylem yetişkinler tarafından gerçekleştirildiğinde hapis cezası gibi yaptırımları olsa da, çoğunlukla mağdur veya siber zorbalığı meydana getiren kişi gerçekleşen eylemi siber zorbalık olarak nitelendiremeyebiliyor. Ayrıca bu eylemin sanal dünyada anonim olarak da yapılabiliyor olması eylemi gerçekleştiren için daha konforlu bir alan açıyor.
Siber zorbalığın en sık görüldüğü platformlar:
Facebook, İnstagram, Twitter ve Tiktok gibi popüler sosyal ağlar
Doğrudan cihazlar aracılığıyla gönderilen kısa mesajlar
E-mail sağlayıcıları, uygulamalar veya sosyal ağların sunduğu anlık mesajlaşma özellikleri
Sohbet odaları ve e-postalar
Siber zorbalık örneklerine bakacak olursak;
Facebook, Twitter ve İnstagram gibi sosyal ağ siteleri aracılığıyla; rahatsız edici, tehdit veya hakaret içeren mesaj ve içeriklerin paylaşılması
Diğer insanların görmesini istemeyeceğiniz fotoğraf, video veya görüntülerinizin, izniniz olmaksızın herkese açık olacak şekilde yayınlanması
Kişi hakkında yalan içeriklerin sosyal ağlar aracılığıyla yayılmaya çalışılması
Kişinin hesap şifresinin ele geçirilmeye çalışılması veya sahte bir hesap aracılığıyla (fake hesap) taklit ve zararlı paylaşımların yapılması
Tanıdığınız veya tanımadığınız kişiler tarafından yapılan mesaj saldırıları ve spam yöntemlerle rahatsız edilmek
Zararlı yazılımlar vasıtasıyla bilgisayar veya mobil cihazlarınızdaki kişisel dosya ve verilerinize erişilmeye çalışılması, bu dosyaların herkese açık olarak paylaşılması
SİBER ZORBALIK ÖNLENEBİLİR Mİ?
Küreselleşen ve günden güne sosyal ağlara ulaşımın kolaylaştığı günümüz dünyasında ne yazık ki siber zorbalığı tamamen ortadan kaldırmak mümkün değil. Ancak özellikle çocukları korumak ve maruz kalınan şeyin siber zorbalık, yani suç olduğunu aşılamak gerekiyor. Çocuk yaştakiler için ebeveynleri yardımı ile bunu engellemek daha kolay olsa da yetişkinler için aynı şeyleri söylemek mümkün değil. Aynı şekilde bu zorbalık türüne maruz bırakan insanları da azaltmak adına yasaların desteği ile sosyal eğitimler de yapılabilir.