Cevap basit : İkisi de!
Diyeceksiniz ki bu mümkün mü? Evet mümkün. Olayı önce Rusya açısından ele alalım. Rusya eski dünya düzeninin bakiyesi olan büyük devletlerden birisi. Köklü bir imparatorluk geleneğine de sahip. Sadece başta Osmanlı ve İran olmak üzere yakın komşularına karşı son üç yüzyıldır galip gelen bir askeri sicile sahip. Bütün bu tarih çizelgesine ek olarak 1. ve 2. Dünya Savaşlarının da galibi olarak tarih sahnesindeki yerini aldı. Birinci Dünya savaşındaki dahiliyeti Ekim Devrimi ile sekteye uğramasına rağmen devamında faşist Hitler rejimine son vererek insanlığa da önemli bir katkı sundu.
İnsanlık tarihi boyunca kanla sulanan topraklarda her zaman hak iddia etmek normal karşılandı. Dağılan Sovyetler sonrası Rusya’nın arka bahçesi saydığı bölgeye pençe atmak istemesi aşırı bulunsa da “Dünya Siyaseti” çerçevesinde mantığa oturan bir yaklaşım olarak ele alınabilir.
Öte yandan Batı’nın ve NATO’nun topyekün kuşatmayı soğuk savaşın bitimine rağmen sürdürmesi Rusya’yı ve post-sovyet lider Putin’i adeta ağaç dalına sıkışmış kediye çevirdi. Dünya siyasetinde kural bellidir; İstemek ve almak. Bunun insanın da doğasına uyumlu bir yasa olduğu kabul edilmelidir. Buradaki asıl mesele nelerin istendiği ve isteyenlerin kimler olduğu. Batının isterken pembe çerçeve içinde resmedilen talepleri Rusya söz konusu olunca birden dikenli çalılığa dönüveriyor olması en basitinden iki yüzlülüktür. Buradaki samimiyetsizlik tarihe elbet not olarak düşülmelidir.
Sırasıyla Kore, Küba, Vietnam, Irak, Afganistan, Suriye zincirinde Batının oynadığı felaket rol Ukrayna konusu ile mukayese edilemeyecek derecede büyük bir zulüm içeriyor. Ancak tüm bu yaşananlara kulaklar sağır gözler kör kaldı. Rusya’nın ve ittifakında olan Çin’in buna sitem etmesi doğaldır.
Rusya’nın yürüttüğü politikayı ancak bu bakış açısıyla değerlendirmek sağlıklı bir analiz doğuracaktır. Nihayetinde savaşın ve kan dökmenin asla bir kabı olamaz. Hiç bir kılıf bu insanlık dışı felaketi örtemez. Rusya acilen bu hatadan dönmeli emperyalistlerin ekmeğine bu derece yağ sürmenin faydasız olduğunu kavramalıdır. Zira savaş işgalci güç olarak Rusya’yı olduğundan daha kötü bir pozisyona sürükledi. Batı’da dillendirilen (istenilen) durum Ukrayna’nın Putin için yeni Afganistan olmasıdır. Bu talebin ne kadar ahlaksızca olduğu Afganistan’nın önceki ve şimdiki durumu göze alınınca daha iyi anlaşılır.
Ukrayna cephesinden ise durum daha da duygusal. Batının peşine takılıp yükseltilen neo-nazi aromalı milliyetçilik Ukrayna’lıları belki tutkalladı fakat ülke içerisindeki Rus kökenliler (Ülkenin doğusu) ile olan geçmiş bağlarının da kopmasına neden oldu.
Bu tarz bir ayrışma geçmişte vardıysa bile bu kadar bariz değildi. Özellikle Rus yanlısı Ukrayna presidenti Poroshenko’nun turunçlu darbe ile koltuğundan edilmesi (ki kendisi tüm ülkenin katılım sağladığı seçimde %60 civarlarında bir oy ile seçilmişti) Rusya ile olan ilişkileri kopma noktasına getirdi.
O andan itibaren elinden kaymakta olan Ukrayna’yı Rusya’nın hangi plan doğrusultusunda elinde tutmaya çalışacağını bugün öğrendik. Planın adı Savaş ve İşgalmiş.
Üzerine silahla gidilen her halk gerekçe ne olursa olsun haklıdır. Bu mazlumluğun kendisi bile Ukrayna’nın bombalanan ve yakılan kentlerinden bir zafer çığlığı doğmasına yetecektir.
Savaşta yıkılan yok edilen şehirlerin yarın daha moderni inşa edilebilir. Çöken ekonomi kaldırılır, bitap düşen toplum psikolojisi yeniden hayata döndürülebilir. Bunların hepsi geçmişte başarılmış örnekleriyle ortadadır. Ancak insanın insana, komşunun komşuya olan düşmanlığı tamir edilmesi çok güç yaralar açar.
Rusya ile Ukrayna yani iki kardeş halk arasında şu ana meydana gelen bu fay hattı gücünde kopuşmadır. İnsanlık adına asıl önemlisi bu fay hattının kuvvetlendirilmesidir. Liderleri bir kenara bırakıp halkların neler istediğine bakmalıyız. Bugün Rusya’da savaş karşıtı eylemler Putin’e rağmen devam ediyorsa o meydanlara selam olsun.
Yarın Ukrayna halkı barış içerisinde kendi mozaiğini korumaya karar verir ve Rus kökenli vatandaşlarına kol kanat gererse bir selam da onlara gönderilmelidir.
Barışı korumak insanlığın ortak borcudur. Emperyalist güçlerin sinsi tuzağına düşmeden Ukrayna ve Rusya halkları bu fidanı kendileri yeşertmeliler.
Her şeye rağmen…
Nazım’ın dizeleri geliyor insanın aklına;
Yaşamak bir ağaç gibi tek ve hür
ve bir Orman gibi kardeşcesine…
Eren Soydemir
02/03/2022