Asbestli olduğu için İzmir’e gelmesi protesto edilen Brezilya donanmasının emekli ettiği Nae Sao Paulo adlı gemi, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın iptal kararına rağmen ilerlemeye devam ediyor.
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, “Temkinli, ihtiyatlı olmaya devam edeceğiz. Biliyoruz ki onlar emellerinden vazgeçmeyecek. Biz de karşılarında çelik gibi durmaya devam edeceğiz” dedi.
İzmir Büyükşehir Belediyesi, TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu, İzmir Tabip Odası, İzmir Barosu, DİSK, KESK, İzmir Emek ve Demokrasi Güçleri, sendikalar, kent konseyleri, sivil toplum kuruluşları ve çevre platformlarından oluşan İzmir Gemi Söküm Koordinasyon Kurulu, söküm izni iptal edilen asbestli gemi Sao Paulo ile ilgili ortak bir basın açıklaması düzenledi.
ANKA’nın haberine göre İzmir Mimarlık Merkezi’nde bugün yapılan basın açıklamasına Gemi Söküm Koordinasyon Kurulu temsilcileriyle birlikte katılan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer mücadelenin süreceğini söyledi. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın geminin Türk karasularına giremeyeceği açıklamasının büyük kazanım olduğunu vurgulayan Başkan Soyer, şöyle konuştu: “Tüm İzmir halkının büyük hassasiyetle tek yumruk olduğunu biliyoruz. Bunu korumaya devam edeceğiz. Temkinli, ihtiyatlı olmaya devam edeceğiz. Biliyoruz ki onlar emellerinden vazgeçmeyecek. Biz de karşılarında çelik gibi durmaya devam edeceğiz.”
‘Bakanlık açıklamasını ihtiyatla karşıladık’
İzmir Gemi Söküm Koordinasyon Kurulu adına ise basın açıklamasını TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu (İKK) Sekreteri Aykut Akdemir okudu:
“Mücadelemiz güçlenerek devam ederken 26 Ağustos 2022 tarihinde Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum tarafından, ‘Tehlikeli Madde Envanter Raporu’nun Bakanlığa sunulmaması’ nedeniyle Nae Sao Paulo gemisi için verilmiş olan şartlı notifikasyon onayının iptal edildiği, geminin Türkiye kara sularına girişine izin verilmeyeceği açıklandı.
Açıklama, çevre ve halk sağlığına zararlı olan, bilim ve hukuk dışı işlere karşı yürütülen örgütlü mücadelenin sonucu ortaya çıkmıştır. Ancak bu açıklama, mücadele için nihai bir sonuç değil, ihtiyatla karşıladığımız bir karardır. Bakanlık tarafından yapılan açıklamada ‘gerekli belgelerin sağlanmamış olması’ gerekçe gösterilmiştir.”
‘Gerekçe esasa değil şekle ilişkin’
Gerekçenin esasa değil şekle ilişkin olması, sürecin kesin olarak sonlandırılmadığı anlamına gelmektedir. Gemi, hareketine devam etmektedir. Açıklamanın üzerinden yedi gün geçmiştir. İlgili ulusal uluslararası mevzuata aykırı olarak, eksik-yanlış beyanlarla Brezilya’daki mahkeme kararlarına ve yapılan açıklamaya rağmen zehirli gemi yolculuğunu durdurmamış, hâlâ yoluna devam etmektedir.
İhracatçı şirket olan OCEANA şirketine gönderilen 26 Ağustos 2022 tarihli yazışma ile iznin askıya alındığı bilgisi verilerek, geminin yolculuğunun Basel Sözleşmesi’ne aykırı olduğu ve yasadışı hale geldiği belirtilmiş, Brezilya’ya geri dönmesi gerektiği bildirilmiştir. Bu kararla uluslararası mevzuata göre de hukuksuz olduğu beyanı kesinleşen gemi için gereğinin yapılması ve geminin Brezilya’ya geri gönderilmesi gerekmektedir.”
Ne olmuştu?
Bakanlığın zehirli savaş gemisinin İzmir Aliağa’da sökümü için Sök Denizcilik adlı firmaya izin verdiği ortaya çıkmıştı. Brezilya Donanması’nın 2017’de emekliye sevk ettiği Nae Sao Paulo adlı geminin yolculuğu muhalefet ve çevre örgütlerinin büyük tepkisine rağmen Aliağa’ya doğru devam ediyordu.
Eylül 2019’da gemi ihaleye çıkarıldı ve Mart 2021’de 1,8 milyon dolar karşılığında tersanesi İzmir Aliağa’da bulunan Sök Denizcilik şirketi satın aldı. İhale süreci sırasında tehlikeli atık envanterine dair taraflar arasında hiçbir belge ya da bilgi bulunmuyordu. Aradan geçen bir yıldan uzun sürede başta Türkiye olmak üzere bütün ülkelerdeki ilgili makamlar sessizliğini korudu ve sivil toplumdan yükselen seslere kulaklarını tıkadı.
Geminin Sao Paulo’dan İzmir’e yolculuğu 4 Ağustos’ta başladı. Aynı gün, Sao Paulo/Foch enstitüsünün açtığı hukuki davada uçak gemisinin yıllardır demirlediği limana geri dönmesine yönelik tedbir kararı çıktı. Ama zehirli gemi yoluna devam etti.
Bu süreçte de toplumun çeşitli kesimlerinden protestolar düzenlendi.
Türkiye’ninse, gemi yola çıktıktan sonra ve şu an Cebelitarık’a bir gün uzaklıktayken, itirazlar sonucunda Brezilya’dan kendi karasuları içerisinde ‘tehlikeli madde analizi’ talep ettiği ortaya çıktı. Greenpeace Türkiye yetkilileri, Brezilya’nın bunu reddederek analizin Türkiye’de yapılmasının daha uygun olduğunu söylemişti.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum 26 Ağustos’ta geminin söküm için Türkiye’ye girmesine izin verilmeyeceğini açıklamıştı.
KAYNAK: Diken